Wat is Polycystic Kidney Disease – PKD?
Polycystic Kidney Disease (PKD) is een erfelijke nierziekte die vooral gevonden wordt bij Perzen en Exotisch Korthaar (kortharige Pers), maar ook voorkomt bij andere kattenrassen en huiskatten. PKD bij de kat werd sporadisch aangetroffen in de literatuur sinds 1967. Echt onderzoek is pas begonnen in 1990. Toen werd een zieke Perzische poes met falende nierfunctie doorverwezen naar de kliniek van de Ohio State University. Kittens van haar werden vervolgens gebruikt om een fokkolonie op te zetten en onderzoek kon beginnen.
Hoe wordt PKD vastgesteld?
PKD wordt het makkelijkst vastgesteld door echografisch nieronderzoek waarmee de ziekte vanaf tien maanden opgespoord kan worden als er cystes in de nieren aangetroffen worden. Nodig is enkel het scheren van de haren over het midden van de buik en een korte periode (enkele minuten) van scannen om de aanwezigheid van cystes vast te stellen. Er is zelden een verdoving nodig.
Het is erg belangrijk dat de scan uitgevoerd wordt met goede apparatuur en de resultaten geïnterpreteerd door dierenartsen die gewoon zijn echografie te doen van de nieren. Als dit het geval is, is de diagnose voor 98% zeker. De transducer van het echo-apparaat dient een frequentie te hebben van 7.5 tot 10 MHz. Hoe hoger de frequentie, des te gedetailleerder en dus beter het beeld. Een DNA-test om PKD vast te stellen is nog niet beschikbaar.
Wat veroorzaakt deze ziekte bij katten?
PKD is een langzaam verlopende progressieve ziekte met een uiteindelijk altijd dodelijke afloop. De kat wordt pas vrij laat in zijn leven echt ziek hoewel cystes al langer aanwezig zijn. Problemen beginnen met vergroting van de nieren, gestoorde nierfunctie en start gemiddeld met zo'n jaar of zeven.
De ziekte is bewezen erfelijk en cystes zijn aanwezig vanaf de geboorte. De grootte ervan varieert van minder dan een millimeter tot verscheidene centimeters. Oudere dieren hebben grotere en meer cystes. De problemen waardoor de kat ziek wordt, beginnen wanneer de cystes gaan groeien en hierdoor het functionele nierweefsel in de verdrukking komt. Daardoor kunnen de nieren niet goed meer functioneren. De kat sterft uiteindelijk aan de gevolgen van chronisch nierfalen.
Klinische kenmerken zijn onder andere lusteloosheid, vermageren, gebrek aan eetlust, veel extra drinken en extra urineren. Er is een groot verschil tussen individuele dieren in hoe snel ze ziek worden en hoe lang het duurt voor ze aan de ziekte bezwijken. Het is ook mogelijk dat een dier op eerdere leeftijd aan een andere ziekte overlijdt, voordat de nierfunctie door PKD zo dramatisch is verminderd dat het ziekteproces begint. Wat zeker is, is dat een kat die cystes heeft, altijd ziek zal worden en problemen krijgen die uiteindelijk tot overlijden leiden.
Hoe moet een fokker PKD uit een fokgroep elimineren?
Aangezien PKD het resultaat is van 1 autosomaal dominant gen, is het vrij makkelijk om dat gen te traceren en te verwijderen uit een fokbestand in 1 generatie. Alle fokdieren moeten gescand worden om de aanwezigheid van cystes vast te stellen. De snelste manier om het probleem te elimineren is alle aangedane dieren te castreren / steriliseren en alleen door te fokken met PKD-negatieve dieren.
Een PKD-vrije kat is altijd genetisch PKD-vrij en kan de ziekte dus niet meer doorgeven aan nageslacht.
Als een bepaalde dekkater of fokpoes uitermate waardevol is voor de fok, is het toch mogelijk om hiervan PKD-vrij nageslacht te fokken. Dan dient de partner waarmee dit dier gekruist wordt bewezen PKD-vrij te zijn en de kat zelf bewezen heterozygoot voor de ziekte (dit weet men als deze kat eerder ouder is geworden van een PKD-vrij kitten).
Wat kunt U doen?
Er wordt aangenomen dat PKD vaker voorkomt bij Perzen en Exotisch Korthaar (kortharige Pers) dan momenteel is vastgesteld. Met meer studie en meer gepubliceerde informatie over deze erfelijke ziekte kunnen fokkers, dierenartsen en wetenschappers samenwerken om PKD-vrije fokprogramma's te starten. U kunt daarbij helpen. U kunt uw fokdieren laten scannen en zo snel mogelijk alleen nog maar met PKD-vrije dieren fokken.
